Ser modelo, según os ayatolás. Mónica G. Prieto

Trátase, sen dúbida, dunha pasarela moi diferente á de Milán, París ou Madrid. Na de Teherán, capital do antigo Imperio Persa, non esperen atoparse ás modelos ultimando a súa maquillaxe, recibindo enérxicos golpes de cepillo ou axustando a tea aos seus corpos antes de pisar o escenario. Sinxelamente está prohibido, e desafiar a norma pode levar recibir lategazos ou mesmo semanas en prisión.

As modelos non están autorizadas a mostrar as curvas dos seus corpos, e os seus cabelos non deben ser vistos, reza a nova regulación publicada o mes pasado polo Ministerio de Guía e Cultura islámica. Utilizar calquera roupa axustada ou maquillaxe incompatible coa cultura islámica ou iraniana está prohibido. En canto á música, debe ser acorde á cultura islámica e irán e non debe impulsar ás modelos a moverse de forma inapropiada.

Dous anos despois de que o réxime islámico autorizase a celebración de pases de modelos de firmas iranianas, que até entón só podían usar maniquíes para mostrar as súas novas coleccións, a implantación da liña directiva para espectáculos de moda e vestimenta endurece as restricións que padecerán as modelos e os deseñadores que desexen usar a pasarela.

O obxectivo, segundo os aiatolás, é promover o deseño iraniano pero mantelo afastado das influencias occidentais, rexeitadas polo réxime. é tal o repudio que, por norma, non se utiliza a gravata, considerada símbolo de Occidente e tamén do Cristianismo, dado que segundo a interpretación dos relixiosos iranianos forma unha cruz xunto a ombreiros e cabeza. Desta forma, preténdese evitar toda similitude cun espectáculo de gran tradición occidental pero, ao mesmo tempo, celebralo segundo as normas islámicas. Para iso, as modelos deben evitar calquera comportamento que poida distraer a atención dos visitantes da roupa que están a mostrar, o que implica que quedan prohibidos os xestos sinuosos, as giles volteretas e o paso felino que adoitan marcar desde os seus zapatos de tacón.

Claro, que nos pases de Teherán polo menos os públicos- é pouco probable que empreguen tacóns dado que segundo o estrito código de vestimenta feminina implantada polo réxime, as mulleres teñen prohibido mostrar mesmo os cóbados ou os nocellos ao espido. No primeiro pase celebrado no Irán dos aiatolás, en febreiro de 2007, a decepción das asistentes foi patente: os deseños eran tan acordes á tradición islámica que non representaban novidade algunha.

Cando Jomeini implantou a súa revolución islámica en Irán tras derrocar ao Shah, as influencias europeas e sobre todo francesas que marcaban a vestimenta das iranianas quedaron relegadas a un segundo plano: máis concretamente, debaixo do chador, o amplo traxe de tea negra obrigatorio para todas as mulleres. Pero co tempo e o valor das iranianas, o uso do traxe tradicional foi relativo.

A medida que pasaba o tempo, ousaban desafiar a norma en pequenas doses ás veces usando un pano de cor, en lugar de negro, ou un abrigo até os xeonllos en lugar do chador, que cobre até os nocellos -as mulleres persas tan coquetas como as de calquera outro país, e especialmente coidadosas coa súa aparencia baixo as roupaxes- foron gañando liberdades.

Nos 90, cando os reformistas controlaron o poder durante dous mandatos co presidente Mohamed Jatamí á cabeza, as mulleres aproveitaron a laxitud das normas para impor mediante a política de feitos consumados algúns cambios ao seu aspecto: a cor, e mesmo os estampados, substituíron ao negro en Teherán no interior do país o cambio levar moito máis tempo- e os abrigos ou camisolas axustadas sobre os pantalóns vaqueiros impuxéronse como unha moda que cubra as curvas aínda que non as disimulaba. En canto aos veos, adoptouse unha moda: deixar ao descuberto o flequillo ou polo menos un guecho na fronte.

A chegada dos ultraconservadores en 2005, co presidente Mahmud Ahmadineyad xa coñecido polas restricións no vestir que impuxo entre os membros da súa oficina cando exerceu como alcalde de Teherán, implicou un dramático retroceso para as iranianas. Todo foi adiantado polo novo ministro de Guía e Cultura Islámica, Hosein Saffar Harandi, quen tras o seu nomeamento prometín acabar coa música estranxeira contraria aos valores iranianos, como o rock ou o rap -a pesar de que moitas bandas clandestinas tocan todas as variedades concebibles ao resgardo das miradas dos gardiáns da moral- e outras influencias occidentais, entre elas a moda.

O cerco comezouse a estreitar en 2007, cando os comandos da virtude islámica -unha unidade policial- foron reforzados e lanzados ás rúas para interrogar e mesmo arrestar a aquelas que levasen abrigos de lonxitude inferior á considerada modesta ou que deixasen mostrar guechos a pesar dos seus veos. Os castigos van da amoestación ao cárcere, pasando por multas e mesmo lategazos.

Os homes tamén quedaron afectados pola onda de moralidade impulsada desde a Presidencia: prohibíronse cortes de pelo e calquera vestimenta que recorde a Occidente. Por iso é polo que os creadores non estean precisamente animados para realizar o seu traballo. "Non podo esperar seis meses a recibir a aprobación de cada novo deseño", explicaba a 'Radio Farda' o deseñador Shahkoopa Furuzon. "Con todas estas normas prefiro organizar os meus pases en Dubai; non necesito máis dores de cabeza". Calquera deseñador recoñecido debe aterse ás normas, pero como ocorreu noutros ámbitos da vida iraniana, moitos buscan rendijas por onde escapar do cerco da policía da virtude. Como exemplo, sirva esta web de modelos e profesionais con roupa axustada e co retrato do líder supremo, o Guía da Revolución islámica de Irán aiatolá Ali Jamenei, ás súas costas.